Các Văn Miếu ở Việt Nam

VLCĐ: Văn Miếu là nơi thờ Khổng Tử - người được xem là “khai sáng” của Nho giáo. Sự hình thành các Văn Miếu chính là biểu thị của tư tưởng chủ đạo trong việc tôn vinh truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo của dân tộc ta. Văn Miếu Quốc Tử Giám - Hà Nội

Đây là Văn Miếu đầu tiên của nước ta, được vua Lý Thánh Tông cho xây dựng tháng 10/1070. Năm 1076, Lý Nhân Tông cho lập Quốc Tử Giám ở bên cạnh Văn Miếu, có thể coi đây là trường Đại học đầu tiên ở Việt Nam. Văn Miếu Quốc Tử Giám được xem như là biểu tượng của tri thức, của nền giáo dục Việt Nam. Đây là nơi thờ phụng các bậc Tiên thánh, Tiên sư của đạo Nho và Tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An - người thầy tiêu biểu về đạo cao, đức trọng của nền giáo dục Việt Nam. Quần thể di tích gồm: Hồ Văn, Vườn Giám và Khu nội tự. Văn Miếu - Quốc Tử Giám thiết kế bởi nhiều lớp nhà và lớp cửa cách nhau 5 cái sân: Tam quan qua sân thứ nhất. Đại trung môn có hai cổng nhỏ vào sân thứ hai. Khuê Văn Các có hai cổng nhỏ vào sân thứ ba. Tiếp đến là Hồ Thiên Quang Tĩnh và Cửa Đại Thành vào sân thứ tư. Khu chính của Văn Miếu gồm hai nếp nhà chính cách nhau cũng bằng cái sân, mái lợp ngói cổ. Nếp nhà trong là Chính tẩm thờ Khổng Tử và học trò. Khu nhà Đại Bái hai bên tả, hữu treo thờ tranh vẽ tiên hiền, tiên Nho. Qua sân thứ năm là nhà Thái Học (thờ cha, mẹ Khổng Tử). Đây là nơi lưu danh các bậc hiền tài qua các khoa thi, thể hiện ở 82 tấm bia tiến sĩ (được UNESCO công nhận là Di sản Ký ức nhân loại năm 2010). Cứ sau mỗi khoa thi từ năm 1442 đến 1779, người xưa lại dựng lên các tấm bia đá trên lưng rùa, khắc tên những người đỗ đạt. Ngày nay, đây là nơi Nhà nước tổ chức trao các học hàm, học vị giáo sư, viện sĩ, tiến sĩ cho những trí thức, là nơi khen tặng cho học sinh, sinh viên xuất sắc và còn là nơi tổ chức hội thơ hàng năm vào ngày Rằm tháng Giêng. Đặc biệt, trước mỗi kỳ thi, các sĩ tử đến đây “xin lộc”, “cầu may” . Mỗi dịp Xuân về, người dân khắp nơi háo hức đến dâng hương tại Văn Miếu với mong muốn học hành tấn tới, “công thành, danh toại”, xin chữ lấy may trên phố "ông đồ" bên khu vực Văn Miếu. Với kiến trúc cổ xưa và những giá trị nhân văn độc đáo, Văn Miếu - Quốc Tử Giám chính là gạch nối lịch sử của Hà Nội xưa và nay, góp phần làm giàu thêm kho tàng văn hóa của dân tộc.

1. Văn Miếu – Quốc Tử Giám (còn gọi là Văn Miếu Thăng Long - Hà Nội)

Có lẽ ai trong chúng ta cũng đều biết về quần thể di tích văn hóa, lịch sử độc đáo nhất của Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung này đúng không các bạn?

Khuê Văn Các – Thiên quang tĩnh, nơi giao hòa của đất trời. Đây chính là biểu tượng cho truyền thống hiếu học của cả nước đấy các bạn.

 

Văn Miếu được vua Lý Thánh Tông cho xây dựng tháng 10/1070 để thờ Khổng Tử, các bậc Tiên thánh, Tiên sư của Nho học. Năm 1076, Lý Nhân Tông (con trai vua Lý Thánh Tông) cho lập trường Quốc Tử Giám ở bên cạnh Văn Miếu, có thể coi đây là trường Đại học đầu tiên ở Việt Nam.

Văn Miếu Môn, cổng dẫn vào khu thứ nhất.

 

Hiện nay, Văn miếu – Quốc Tử Giám được xem như là biểu tượng của tri thức, của nền giáo dục Việt Nam. Ngoài các bậc Tiên thánh, Tiên sư của đạo Nho, ở đây còn ghi dấu Tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An – người thầy tiêu biểu về đạo cao, đức trọng của nền giáo dục Việt Nam.

Thiên Quang Tĩnh

 

Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám có diện tích 54.331m2 bao gồm: hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám. Dĩ nhiên, tiêu biểu và quan trọng nhất là Văn Miếu, nơi thờ Khổng Tử và Quốc Tử Giám - Trường Đại học đầu tiên của Việt Nam. Tọa lạc, ở phía Nam thành Thăng Long, Hà Nội. Cổng chính là phố Quốc Tử Giám (phía Nam), phía Bắc là phố Nguyễn Thái Học, phía Tây là phố Tôn Đức Thắng, phía Đông là phố Văn Miếu.

Bia tiên sĩ trong Văn Miếu Quốc Tử Giám.

 

Ngày nay tại Văn Miếu, Khuê Văn Các (gác vẻ đẹp của sao Khuê, chủ đề văn học) và 82 Bia Tiến sĩ (UNESCO công nhận là di sản Ký ức nhân loại) được xem như là một nét kiến trúc, văn hóa, di sản tiêu biểu nhất.

Các sĩ tử với truyền thống sờ bia tiến sĩ trước mỗi kỳ thi để cầu may mắn.

 

Khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám hiện là nơi thu hút rất đông sự tham quan của du khách trong và ngoài nước. Đồng thời cũng là nơi khen tặng cho học sinh xuất sắc, các sân chơi tri thức (Gala chung kết: Rung Chuông Vàng…) và còn là nơi tổ chức hội thơ hàng năm vào ngày rằm tháng giêng. Đặc biệt, đây còn là nơi các sĩ tử đến “xin lộc”, “cầu may” trước mỗi kỳ thi.

2. Văn Miếu Mao Điền (Hải Dương)

 

Văn Miếu Mao Điền – (Mao: cỏ lau, Điền: ruộng cấy, như vậy: Mao Điền là một vùng đất bằng phẳng có nhiều cỏ lau).

Đường vào Văn Miếu Mao Điền rợp màu xanh của lúa. Một khung cảnh đẹp lunh linh như tranh thủy mặc ấy đúng không các bạn?

Di tích lịch sử cấp Quốc gia (công nhận xếp hạng năm 1992). Văn Miếu được xây dựng từ thời Lê Sơ (Thế kỉ XV) tại làng Mậu Tài, xã Cẩm Điền, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.

Cổng Văn Miếu.

 

Văn Miếu được hợp nhất với trường thi Hương của tỉnh Hải Dương (nay là Văn miếu Mao Điền và cánh đồng Tràng) vào thời Tây Sơn (1788 – 1802). Công trình rộng 3,6 ha này được xây dựng theo hướng Nam gồm các hạng mục: Bái đường, Hậu cung mỗi toà 7 gian, xây theo kiểu chữ Nhị, Đông vu, Tây vu, gác Khuê văn, gác Chuông, gác Khánh, đài Nghiên, tháp Bút, Nghi môn, Thiên Quang tinh và Khải thánh thờ thân Phụ và thân Mẫu của Khổng Tử.

Toàn cảnh Văn Miếu Mao Điền.

 

Hiện nay Văn Miếu Mao Điền dùng để thờ Khổng Tử và các bậc đại nho theo truyền thống của Việt Nam, Trung Quốc và một số nước Đông Á khác. Hàng năm, từ xưa đến nay, trấn Hải Dương đều tổ chức lễ tế Khổng Tử, các quan đầu trấn, đầu phủ cùng cử nhân, tiến sỹ về làm lễ trọng thể, nêu cao truyền thống hiếu học của tỉnh.

Cầu đá dẫn vào Văn Miếu.

 

Văn miếu và trường thi Hương trấn Hải Dương từng có một lịch sử vẻ vang. Tại đây đã đào tạo hàng ngàn cử nhân, tiến sỹ nho học đứng vào hàng đầu cả nước. Nếu chỉ tính số người đỗ Đại khoa trong 185 kỳ thi (từ năm 1075 – năm 1919), cả nước có 2.898 tiến sỹ thì trấn Hải Dương có 637 vị, trong số 46 Trạng nguyên, Hải Dương có l2 người.

Ngay giữa sân có sự hiện diện của cây gạo cổ thụ, tương xứng với giá trị mà Văn Miếu đã lưu giữ qua thời gian.

 

Đặc biệt, trong kì thi Ất Mùi năm Đại Chinh thứ 6 (năm 1535), trấn Hải Dương có Nguyễn Bỉnh Khiêm, người nổi tiếng Thủ khoa cả ba kỳ thi: Hương - Hội - Đình, được triều đình phong tặng Trạng nguyên.

Khung cảnh như chốn bồng tiên ấy nhỉ?

Rất đông du khách đến viếng Văn Miếu vào các dịp lễ hội hàng năm.

Văn miếu Mao Điền hiện nay chính là niềm tự hào về quá khứ vẻ vang, nơi đại diện cho tri thức và tinh thần hiếu học của tỉnh Hải Dương. Không chỉ thế, nơi đây còn thu hút rất đông khách du lịch đến tham quan hàng năm.